Oren

Waarom hebben Nederlanders zulke grote oren? Omdat alle kinderen door hun vaders bij de Duitse grens bij de oren omhoog worden getild met de woorden: kijk daar woont de wereldkampioen voetbal...Een flauwe, maar op dit moment weer zeer populaire mop in Duitsland. Een kleine troost voor alle Nederlandse kinderen: als ze vandaag omhoog worden getild, kijken ze ook neer op een stagnerende economie. Als er niets geks gebeurt, zullen de nieuwste cijfers van Eurostat vanochtend bijna historisch zijn. Voor het eerst sinds het begin van de crisis is de economie van de eurozone harder gegroeid dan de Duitse. Vooral voor de Duitsers is dat een schok. Zijn ze, nu ze eindelijk wereldkampioen voetbal zijn, opeens de titel Europees groeikampioen kwijt? De crisis in Oekraïne en de Europese sancties voor Rusland worden vaak genoemd als oorzaak voor de recente afzwakking van de Duitse economie. Naar mijn gevoel iets te populistisch gedacht. De componenten van de Duitse groeiprestatie worden pas eind augustus bekendgemaakt, maar de beschikbare maandelijkse macrocijfers vertellen alvast een ander verhaal. De Duitse groeistop is home made. De logische correctie in de bouw na een uitzonderlijk sterk eerste kwartaal door het milde winterweer, en uitzonderlijk veel vrije brugdagen in mei in combinatie met voortdurende economische zwakte in Italië en Frankrijk zijn de redenen voor de groeiteleurstelling, niet Rusland of Oekraïne. Maar wat niet is, kan toch nog komen? Zeker, maar niet zozeer via de export, maar via andere kanalen. Een lang aanhoudende onzekerheid door geopolitieke conflicten kan Duitsland het meeste pijn doen, waardoor de broodnodige binnenlandse investeringen opnieuw worden uitgesteld. Zonder investeringen en met aanhoudende problemen in Frankrijk, Italië en China ligt het lot van de Duitse economie in de handen van een beetje consumptiegroei en export naar de VS en het VK. Dat is mooi meegenomen, maar niet genoeg voor aanzienlijke - en houdbare - groei in de komende jaren. De titel Europees groeikampioen zal Duitsland ook na de cijfers van vandaag nog zo snel niet verliezen. Niet door zijn eigen kracht, maar omdat de andere landen de kracht ontberen om Duitsland naar de kroon te steken. De groei in Nederland lijkt vanwege technische factoren uitzonderlijk hoog, de Spaanse consumptiegebaseerde groei onhoudbaar hoog, België vertoont tekens van stagnatie en Frankrijk en Italië zullen nog lange tijd worstelen met economische hervormingen. Voor Duitse beleidsmakers moeten de cijfers van vandaag echter een duidelijk signaal zijn dat het ouderwetse 'weiter so' een gevaarlijke strategie is. De tijd is echt gekomen om binnenlandse investeringen te stimuleren, zowel door de overheid als door bedrijven. Het enige risico van die strategie zijn zure kinderen met flaporen bij de buren... Deze column verscheen vandaag in het Belgische dagblad "De Tijd"

The end of the Wirtschaftswunder?

The German economy contracted in the second quarter of 2014, for the first time since 4Q2012 (or after switching to the new national accounts: 1Q13). According to the first estimate of the statistical office, German GDP dropped by 0.2% QoQ, from a slightly downward revised increase of 0.7% QoQ in the first quarter. On the year, the economy still grew by 0.8% (working day corrected 1.2%). GDP components will only be released at the end of the month but available monthly data and the statistical office’s press release suggest that the downturn was driven by weaker net exports and investments, consumption should have been positive. The final jury is still out - at least until 11 am CET when Eurozone GDP data will be released - but the German contraction has clearly increased chances that for the first time since 2007 the Eurozone has outpaced its own growth engine. However, in our view, this does not mark a turnaround in the euro crisis but is rather a symptom of the current common race to the bottom. As long as the second and third largest Eurozone economies (France and Italy) are struggling to accelerate their reform pace, the German economy will remain the Eurozone’s main growth engine. Returning to the German economy, today’s stagnation as such is no reason to get overly concerned. Contrary to a common belief, the stagnation is not so much the result of crisis in the Ukraine and European sanctions on Russia but it’s rather homemade. Or better: homemade and Eurozone-made. The reversal of the mild-weather-effect on the construction sector, an unusual amount of holidays in May combined with ongoing problems in France and Italy should have been the main drivers of the slowdown of the German economy. While the direct impact of geopolitical risks on the German economy was limited in the second quarter, ongoing or even further worsening tensions around the world obviously don’t bode well for the second half of the year. Probably not so much through the export channel but through the return of uncertainty and fear. The latter could once again delay the urgently needed rebound of domestic investments. In the short run, the German economy can remain the Eurozone’s growth engine as the strong labour market and higher wages will support private consumption and strong growth in the US and the UK should more than offset export losses elsewhere. Without stronger domestic demand, however, such a growth model could quickly become unsustainable. All in all, today’s GDP data do not mark a turnaround in the euro crisis but for Germany they are a strong reminder that too much economic complacency can easily backfire.