Friday, May 20, 2016

Column: De sudoku van Schäuble



Vorige week zat ik toevallig met Wolfgang Schäuble in hetzelfde vliegtuig. Toen ik binnenkwam zat hij achter een muur van bodyguards en maakte hij met stoïcijnse rust een sudoku. Even overviel mij de aandrang Schäuble aan te spreken, maar de correcte Duitser in mij durfde het toch niet. Al te graag had ik mijn persoonlijke inzicht aan hem willen voorleggen.

Ja, de Duitse economie loopt als een trein. In het eerste kwartaal van het jaar kregen alle pessimisten een draai om de oren. Ondanks onrust op de financiële markten, de afkoeling van de Chinese economie en negatieve gevolgen van de lage olieprijzen op belangrijke Duitse exportmarkten blijft de Duitse economie groeien. De reden is een stevige binnenlandse vraag vanwege de goed draaiende arbeidsmarkt, de lage inflatie, de lage rente en hogere staatsuitgaven vanwege de vluchtelingen. Maar, mijnheer Schäuble, een economie, die vooral draait op consumptie en de bouwsector, waren dat niet juist de modellen, die u bij de periferielanden zo hard heeft bekritiseerd? En waar, mijnheer Schäuble, zijn de zo broodnodige structurele hervormingen in Duitsland?

Het u bekende IMF heeft de afgelopen week al op twee keer pijnlijk economisch advies aan Berlijn gestuurd. Het ging daarbij niet, zoals in het verleden over te veel Duitse exporten of meer overheidsuitgaven voor investeringen, advies dat u regelmatig had afgedaan als naïef of onzin. Het ging om iets wat u in het hart zou moeten raken: structurele hervormingen. Het IMF heeft keurig voorgerekend hoe een verlaging van de loonbelasting in het laag-loon-segment, een door de overheid gefinancierde uitbreiding van kinderopvang en een verdere deregulering van de dienstensector positieve gevolgen voor de groei en de werkgelegenheid zou hebben. Een verdere hervorming van het pensioenstelsel zoals het verbinden van de pensioengerechtigde leeftijd aan de levensverwachtingen zou ook geen slecht idee zijn. Was het niet zo, dat u altijd heel graag gebruik maakte van de expertise van het IMF bij de reddingsprogramma’s voor de Zuid-Europese probleemlanden? Het lijkt er evenwel op, dat zodra het om uw eigen land gaat, u dit advies redelijk makkelijk naast u neerlegt.

Ik begrijp uiteraard uw hang naar houdbare overheidsfinanciën. Zeker voor een vergrijzende economie. Maar in tijden van negatieve rentes en lage inflatie gaat het bij de schulden niet alleen maar om de teller (de schulden), maar ook om de noemer (de groei). Het is net als bij sudoku. Denkt u niet ook dat Duitsland eigenlijk een unieke kans heeft om eens goede economische tijden te gebruiken voor ingrijpende toekomstgeoriënteerde hervormingen?

Ach, ook voor mij een gemiste kans om actief invloed te nemen op de Duitse politiek. Volgende keer zal ik voor Schäuble het vliegtuig in rennen en een kopie van deze uitgave van De Tijd alvast op zijn stoel leggen.

Deze column verscheen vandaag in het Belgische  dagblad "De Tijd"

Thursday, May 12, 2016

German economy surges in Q1

The German economy grew by 0.7% QoQ in the first quarter of 2016, from 0.3% QoQ in the final quarter of 2015. The strongest quarterly performance since the first quarter of 2014. On the year, GDP was up by 1.6% (in working day adjusted terms). The GDP components will only be released at the end of the month but judging from the available monthly data and the statistical agency’s press release, growth in the first quarter was mainly driven by domestic factors. Particularly, activity in the construction sector boomed on the back of the mild winter weather. The latest recovery of the German economy lasts already for seven quarters. Without the small stagnation in the second quarter of 2014, the economy could now look back at twelve consecutive quarters of economic growth. Very impressive. Moreover, during this lucky streak, the growth drivers have changed. Initially boosted by strong industrial production and exports, the economy is currently much more driven by private consumption, construction and a bit of exports. The industrial backbone has weakened significantly. Looking ahead, at least in the near term, this new growth mix should further support growth. Against this background of a long and strong growth performance, it does not really come as a surprise that many German policymakers have become complacent, some even big-headed, or at least not being very open for criticism or proposals to further improve the economic performance. In fact, today’s data provide new ammunition for the proponents of ‘there is no need for change’. Such an attitude stands in sharp contrast with the latest round of international pressure on Germany to implement some change. After criticism on Germany’s high trade surplus and rather naive recommendations to reduce the deficit, it was then a call to increase domestic wages and investments and has now become a clear disclosure of Germany’s lack of structural reforms. First, there was the OECD calling for tax reductions. Now, very recently it has been the IMF proposing infrastructure investments and new reforms in the labour market and the pension system. While the first two phases of international criticism were easily shaken off by many German policymakers, the latest phase is actually hitting the bull’s eye. It hits the German economic establishment in the heart as they have always been the most vocal advocates of structural reforms elsewhere. Now structural reforms are coming home and it will be interesting to watch what the official reaction to the latest IMF proposals will be. After all, it has always been the German government asking for IMF involvement in the euro crisis management, due to the IMF’s uncontested expertise. However, roughly one year ahead of the next national elections, there is the risk that no new reforms will be implemented before the elections. If true, it could eventually turn out be a missed unique opportunity. Implementing new reforms in good times is always easier then implementing them in bad times. Unfortunately, it almost never happens. Today’s data are another sign of Germany’s economic strength. At least at first glance. The economy defied the financial market turmoil at the start of the year as well as the Chinese slowdown. Even if many Germans don’t want to hear it, strong domestic activity is also the result of the ECB’s loose monetary policy. At second glance, however, the strong growth performance also shows what currently is the biggest risk for the German economy: complacency. Ironically, with growth driven by construction and consumption and a government which is reluctant to follow up on international advice to implement structural reforms, the German economy has almost started to resemble peripheral characteristics.