The Good, the Bad and the Ugly

De Europese Commissie ziet zich graag als de hoeder van het Europees verdrag en vooral van het Stabiliteits- en Groeipact. Als een soort van goede sheriff uit de Amerikaanse westerns zorgt de Commissie voor recht en orde en kijkt ze erop toe dat de lidstaten hun begrotingen op orde houden. De 3 procentnorm voor overheidstekorten uit het verdrag van Maastricht is heilig.

We schakelen in op het moment dat de Commissie in het Wilde Westen van het Europese begrotingsbeleid tegenover een gevaarlijke bende staat: the Good, the Bad and the Ugly. 'The Ugly' is Griekenland, dat al jaren met zijn statistieken rommelt en sinds de toetreding tot de monetaire unie slechts één jaar een begrotingstekort van minder dan 3 procent vertoonde. De nieuwe Griekse regering trok onlangs het masker af en liet weten een tekort te hebben van circa 12 procent van het bruto binnenlands product, het dubbele van wat haar voorganger beweerde. 'The Bad' is vooral Frankrijk, dat al onder streng toezicht stond en in oktober nog eens doodleuk een nieuwe ronde van stimuleringsmaatregelen aankondigde. De Franse regering liet ook snel weten zich niet te houden aan de afspraak het tekort tegen 2012 onder 3 procent te brengen. En dan is er nog 'the Good': Duitsland, een van de weinige landen die het budget in goede tijden op orde brachten en die het tekort tijdens de crisis minder sterk zagen oplopen. Maar wat te doen nu ook the Good de belastingen wil verlagen?

Wat doet een goede sheriff in het Wilde Westen voordat het tot de shoot-out komt? Hij pakt de zwakste van de bende en doet wanhopig een laatste oproep tot het verstand. Dat is wat de Commissie woensdag deed. In een ultieme poging het Stabiliteitspact te redden, gooide ze alle principes overboord en rekte ze de regels tot het uiterste. Alleen de zwakste schakel Griekenland wordt aangepakt, de andere niet. Volgend jaar is officieel nog een jaar van stimulerend beleid. Consolidatie hoeft pas in 2011 te beginnen. Landen die hun begrotingstekort al in 2012 weer onder de 3 procentgrens zouden moeten brengen, krijgen één jaar extra. De deadline voor alle landen, behalve België, is nu 2013. Buigt de Commissie voor Frankrijk om het pact te redden?

De Commissie heeft niets geleerd van de zwartste uren van Europese begrotingscoördinatie, tussen 2002 en 2004. Toen zaten Duitsland en Frankrijk samen in het beklaagdenbankje. De Commissie was machteloos en paste de spelregels aan. Daarbij is het net als in de westerns. De sheriff heeft alleen een kans tegen de oppermachtige bende door de boevenleiders tegen elkaar uit te spelen. Die kans is woensdag gemist. De boeven hoeven even niet bang te zijn.

Deze column verscheen eerder in de Belgische De Tijd.

Therapy against superstition

Friday 13th can also be a lucky day. According to the first estimate by the German agency for statistics, GDP increased by 0.7% QoQ, after an upward revision of Q2 to 0.4% QoQ. Compared with the third quarter of 2008, German GDP is still down by -4.8%%. The decomposition of the GDP numbers will only be published on 24 November but recent monthly data indicate that industrial production and a turning inventory cycle were the main drivers of growth. Private consumption may have actually declined during the third quarter.

The German economy has emerged from the deep recession earlier and faster than many had thought. The latest monthly numbers show that industrial production has taken over the baton from car-driven private consumption as the main growth driver. Looking ahead, the current momentum is likely stay for some time. The inventory cycle has just started to turn and positive news will continue. Moreover, filling order books and accelerating global demand point to a further pick-up in economic activity.

Despite all delight about the ongoing recovery, the biggest risk for the German economy and policymakers would be to simply return to business as usual. The damage and the marks the recession has left in the economy are still significant. The German economy has already returned to its trend growth. However, even at the pace of the last two quarters, it would take until 2012 before the German economy has returned to its pre-crisis level. Therefore, the cleaning-up efforts will need to continue. The export-driven recovery is all well and good but in order to shift into a higher gear, the German economy needs domestic demand. In this respect, tax cuts and investment incentives may not be the only, but certainly a good way forward. The bad times are over but the good times have not started, yet. Even with today’s good numbers, complacency would be a bad advisor.