Het Europese 'je-weet-wel'

Ook deze week komen de Europese regeringsleiders weer bijeen voor aflevering X van 'De redding van de euro'. De rust is nog niet teruggekeerd op de financiële markten en momenteel speelt de Europese Centrale Bank de rol van enige echte Europese crisismanager. Als de regeringsleiders de ECB uit die rol willen schrijven, moet het 'je-weet-wel van de eurozone' ter sprake komen.

De laatste scripts om de Europese schuldcrisis op te lossen zijn niet alleen omstreden en controversieel, maar ze missen zelfs doel. Een verhoging van het huidige noodfonds of het instellen van gemeenschappelijke euro-obligaties koopt alleen tijd en is vooral gebaseerd op de hoop dat probleemlanden snel weer op hun eigen pootjes staan. Die hoop is steeds onrealistischer. Volgens de Europese Commissie stijgt de schuldquote in Griekenland tot 2012 naar 156 procent van het bruto binnenlands product, in Ierland naar 114 procent en in Portugal naar 92 procent. Het duurt nog jaren voor die landen de opwaartse schuldspiraal kunnen ombuigen door het creëren van begrotingsoverschotten of sterke economische groei. Het maakt daarbij nauwelijks uit welke rente zij op hun schuld moeten betalen. Op dit moment zou zelfs de lage Duitse rente voor de Europese probleemlanden nog te hoog zijn om het sneeuwbaleffect tegen te houden. Het wordt in de eurozone steeds duidelijker dat er landen zijn waar 'je-weet-wel' en niet liquiditeit het probleem is.

Het Europese 'je-weet-wel', dat was tot nog toe 'solvabiliteit'. Zoals Voldemort bij Harry Potter niet genoemd mag worden. Bondskanselier Angela Merkel heeft ertoe bijgedragen dat 'je-weet-wel' na 2013 kan worden besproken, maar de politieke boodschap is niet helder: ná 2013 is er met het nieuwe Europese stabiliteitsmechanisme de mogelijkheid tot schuld- herstructurering, vóór die tijd niet. Die inconsistente boodschap heeft alleen zin als Europa er alles aan doet om tot 2013 geen land te laten vallen. Maar waarom zou Europa dat doen?

De situatie in de landen van de eurozoneperiferie begint steeds meer te lijken op die van de Latijns-Amerikaanse landen in de jaren 80. Hoge schulden, forse bezuinigingen en een zwakke economische groei. In Latijns-Amerika kwam de economie pas weer in een hogere versnelling toen het Brady-plan een schuldherstructurering in de hele regio organiseerde. 'Haircuts' voor beleggers. Een scenario van een explosief einde is beter dan een explosie zonder eind.

Het Europese crisisbeleid was het afgelopen jaar te vaak gericht op 'damage control', op het isoleren en bestrijden van besmetting. De Europese regeringsleiders moeten de kans pakken om dit keer niet alleen een, maar twee stappen vooruit te kijken. Daarbij moet 'je-weet-wel' bij zijn naam worden genoemd: solvabiliteit.

Dit stuk verscheen eerder in het Belgische dagblad "De Tijd"