Ooit waren de Kapla-blokken een van de favoriete spelletjes van mijn kinderen. Met veel geduld en fantasie probeerden we bekende en onbekende constructies en gebouwen op te trekken, maar het leukste was de stabiliteitstest. Hoeveel blokken kunnen eruit zonder dat de constructie instort? Onlangs hebben we de blokken weer uit de kast gehaald. Ons nieuw Kapla-project heet de eurozone.
De jongste politieke ontwikkelingen in Italië en Griekenland hebben de markten opnieuw een sprankel hoop gegeven dat de eurozone toch een stabiel project kan worden. Maar let op, de kater na het feest komt bijna zeker. Griekenland moet nog steeds een hele lange adem hebben en ook met ex-ECB'er Lucas Papademos als premier wordt de schuld niet automatisch houdbaarder. En Italië moet eerst bewijzen dat het doortastender is zonder Silvio Berlusconi. Na een referendum dat er nooit een was, een dreigement dat slechts bluf bleek en het einde van het tijdperk van de crisispremiers, is de belangrijkste conclusie dat de spelregels veranderd zijn. Niet Frau Merkel, het Duitse grondwettelijk hof of het Duitse parlement beslissen over de toekomst van de eurozone, wel de Zuid-Europese, ontvangende, landen. Als de bereidheid om te bezuinigen en structurele hervormingen door te voeren een luchtspiegeling blijkt, kan Frau Merkel trapezeacts uitvoeren, maar zonder succes. 22 jaar na de val van de Berlijnse muur, krijgt 'wir sind das Volk' een nieuwe betekenis.
De eurozone heeft de afgelopen maanden veel nieuwe instrumenten voor de crisisbestrijding ontwikkeld. Toch is er geen instrument of middel om onwillige landen bezuinigingen op te leggen. Niemand kan voorkomen dat een land ervoor kiest volledig failliet te gaan in de eurozone. Waarom uit de eurozone, als het binnen toch veel warmer is met toegang tot het ECB-geld en de interne markt? Er is geen juridische mogelijkheid om een land aan de deur te zetten. Daarom was het dreigement van Merkel en Sarkozy grote bluf. Bij de Grieken heeft de bluf gewerkt, maar op een gegeven moment prikt een land daar doorheen. En wat dan?
De toestand van de eurozone blijft angstaanjagend fragiel. De eurozone lijkt zo steeds meer op de Kapla-torens van mijn kinderen. Waarschijnlijk blijft alleen nog de vlucht naar voren. De vlucht naar een politieke unie, met de exit uit de monetaire unie als ultieme straf en een wettelijke onvoorwaardelijke 'lender of last resort' in Frankfurt. Als dat niet lukt, blijft de toren uiterst wankel en wordt het aftellen naar wie het volgende blok eruit mag halen. En sinds deze week weten ook de landen uit de periferie van de eurozone dat ze aan de blokken mogen trekken.
Dit stuk verscheen vandaag in het Belgische dagblad De Tijd
No comments:
Post a Comment