Grieks déjà vu voor Mutti

De Duitsers houden van 'Mutti'. Angela Merkels ster straalt aan het begin van dit verkiezingsjaar op ongekende hoogte. Haar grote tegenstander, de socialist Peer Steinbrück, schiet zich permanent in de eigen voet met graaiverhalen. Het beroemde Merkelse 'doormodderen' is inmiddels zelfs sexy geworden. En toch, een garantie voor een derde termijn is dat niet. Angela Merkel heeft op dit moment namelijk een Grieks déjà vu.

Merkels huidige regering is niet bepaald een succesverhaal. Wat in 2009 nog als een droomhuwelijk begon, ontpopte zich zeer snel tot een soapopera van huwelijksconflicten. Zo volgden in snel tempo de vertrekken van de elegante, maar niet zeer wetenschappelijke, Zu Guttenberg, de door verwaarlozing gefrustreerde bondspresident Köhler en het politieke brekebeentje bondspresident Wulff. De populariteit van Angela Merkel heeft daaronder niet geleden. Integendeel.

De verliezer in het droomhuwelijk is de liberale coalitiepartner, de FDP. De niet-waargemaakte beloften van belastingverlaging, het cliëntelisme voor hoteliers en artsen hebben het imago van de partij enorm beschadigd. De partij is in een identiteitscrisis beland en heeft sinds de Bondsdagverkiezingen van 2009 een reeks zware nederlagen geleden in de deelstaten. FDP-bashing is in de mode en ook de partij zelf doet aan nietsontziende zelfkastijding.

Angela Merkel kijkt zwijgend toe. Wat kan het haar schelen? Minder stemmen voor de FDP zijn vaak meer stemmen voor de CDU. Zo wordt de FDP gereduceerd tot het kleine noodzakelijke kwaad van deze coalitie. Desnoods stapt Merkel na de verkiezingen in het bootje met haar concurrent Peer Steinbrück en komt er een herhaling van de grote coalitie van de periode 2005-2009. De verkiezingscampagne van Merkel is daarom ook helder: de fouten niet zelf maar door anderen laten maken en in september de coalitiepartner zelf kiezen.

De strategie van Merkel werkt echter alleen maar zolang de FDP de verkiezingsdrempel haalt en ook in de volgende periode weer in het parlement zit. Als de FDP in het niets oplost en Merkels CDU geen absolute meerderheid haalt, is er een grote kans op een linkse regering onder Peer Steinbrück, met andere linkse partijen, en is het politieke leven van Merkel afgelopen.

Voor Angela Merkel wordt de FDP daarom steeds meer het Griekenland van de Duitse politiek. Ongeliefd, maar onvermijdelijk en niet in staat zichzelf te redden. Merkel kan met een kleine en zwakke FDP leven, maar niet zonder. Net als een grexit zou een 'FDP-exit' grote politieke gevolgen kunnen hebben.

Het is onduidelijk welke reddingspakketten Merkel voor de liberale partner kan bedenken. Misschien uitgeleende stemmen in plaats van uitgeleend geld? Hoe dan ook, uiteindelijk zal zij - net als bij Griekenland - uit puur eigenbelang een hand moeten uitsteken.


Deze column verscheen vandaag in het Belgische dagblad 'De Tijd'.