Angie en het b-woord

Sinds de vernietigende nederlaag van de Duitse sociaaldemocraten bij de Europese verkiezingen, lijkt er minstens iemand van de statuur van Barack Obama nodig om Angela Merkel van haar tweede termijn als bondskanselier af te houden. De uitdager, minister van Buitenlandse Zaken en sociaaldemocraat, Frank-Walter Steinmeier is alles behalve een Obama. Hij werd al charmant vergeleken met een slapende schildpad. Een schildpad tegen de meest populaire politicus van het land? Een gelopen race? Toch kreeg Steinmeier de afgelopen weken onverwachte hulp van het b-woord. Kan de noodlijdende SPD het tij nog keren?

Merkel en de CDU waagden zich aan het b-woord, de belofte van de verkiezingscampagne is: belastingverlagingen. Het ingewikkelde belastingstelsel met een overvloed aan afschrijvingsmogelijkheden en sluipwegen, is aan een simplificatie toe. Daarnaast zou een belastingverlaging de toch zo zwakke binnenlandse vraag kunnen stimuleren. Blijft staan dat de overheidsschulden de komende jaren de pan uit rijzen door de crisissteun aan de financiële sector en het bedrijfsleven. De CDU en Merkel willen enerzijds de burger ontlasten, maar anderzijds ook als degelijk en spaarzaam gelden. Daarbij komt dat de schulden weer moeten worden afgebouwd, daar Duitsland juist het doel van een evenwichtige begroting vanaf 2016 in de grondwet heeft laten vastleggen. Een vicieuze cirkel?

Wel volgens bijna 80% van de Duitsers, die niet geloven in belastingverlagingen na de verkiezingen. De populariteit van Merkel heeft hier nog geen schade van opgelopen. Toch is voorzichtigheid geboden. Merkel en de belastingen zijn namelijk een moeilijk combinatie. Al tijdens de verkiezingscampagne van 2005 had het Merkel bijna de overwinning gekost: de som van een onbekende kandidaat voor de post van minister van Financiën, die het Duitse belastingstelsel radicaal wilde hervormen en daarbij de belastingen wilde verhogen, waren een welkome prooi voor de zittende bondskanselier Gerhard Schröder. Schröder, altijd telegeniek, baby-zoenend, voetbalspelend en in louter soundbites, speelde in op het Duitse sentiment tegen veranderingen en liet Merkel’s voorsprong van meer dan 20 procent binnen enkele weken bijna volledig verdampen. Merkel finishte met de hak over de sloot.

Het economisch beleid van Angela Merkel wordt vaak beschouwd als anti-beleid: anti-inflatie, anti-stimulus, anti-schulden en anti-staatsinterventies. De feiten spreken echter andere taal. Met staatsgaranties, stimuluspakketten en reddingsacties staat Merkelnomics voor ad hoc oplossingen naar de “kiezersmaak van het moment”. Daarmee win je geen prijs voor rechtlijnigheid, maar waarschijnlijk wel verkiezingen.